Category Archives: Language

Taalbewust

Wel eens over nagedacht? Hoe taalbewust je bent? Maar wat is dat eigenlijk, taalbewust?

Met taalbewust wordt bedoeld dat je weet hoe je je communicatie zo inricht dat je gebruikte taal voor eenieder begrijpelijk is. Welke woordkeuze, zinskeuze, zinsbouw gebruik je tijdens het communiceren? Denk je daar wel over na? Zou je daarover moeten nadenken?

Hoe taalbewuster je communiceert, hoe gerichter je communicatie is. Het is niet van belang om een taalfreak te zijn, verstand te hebben van taal, of van vreemde talen. Van belang is, om taalbewust te zijn of te worden, dat je aandacht besteedt aan je taalgebruik tijdens het communiceren. Schriftelijk dan wel mondeling.

Nu is het zo dat de term taalbewust steeds vaker gerelateerd wordt aan onderwijs. Als je daarover nadenkt, is dat niet onlogisch. Tijdens het lesgeven is het voor de docent van belang dat gesproken of geschreven communicatie doelgericht is, en duidelijk is voor beide partijen (ontvanger en zender). Taalbewust onderwijs is een term die geenszins nieuw is, maar wel een vernieuwend taalproces inhoudt binnen vakinhoudelijke lessen in het middelbaar of hoger onderwijs.

Laat ik stellen dat een docent die naast het geven van vakonderwijs ook aandacht wil besteden aan taalvaardigheid in zijn/haar lesdidactiek, een taalbewuste docent is. Maar hoe laat een docent naast vakinhoud ook taal een rol spelen in zijn les?

Wil je meer weten hierover? Bekijk dan dit filmpje met heldere uitleg over taalbewuste didactiek: Taalontwikkelend lesgeven.

Wie wil er op vakantie?

‘Met vakantie gaan’ is wat we allen willen. Vaak zelfs. Ooit in het verleden, was ‘met vakantie gaan’ voor nette mensen. ‘Op vakantie gaan’ : dat doen we nu allemaal. Of, in deze tijden minder, omdat thuisblijven wordt aangeraden.

Laatdunkend werd er gedacht in, pak ‘m beet de decennia voor de jaren zestig, als mensen aankondigden ‘op vakantie’ te gaan. Ten eerste was met vakantie gaan voor mensen uit de hogere klassen. Die mensen hadden tijd en geld om met vakantie te gaan. Ten tweede gingen deze zelfde klasse ‘op reis’, om dezelfde reden.

Als iemand aankondigde op vakantie te gaan, werd er door de kosmopolieten op ze neergekeken. Op vakantie is een verhaspeling van ‘op reis’ en ‘met vakantie’ gaan. Het gemene volk wist niet hoe om te gaan met de stijl behorend bij het nieuwe, misschien onwennige gebruik om vakantie te vieren. Het taalgebruik weerspiegelde dat haarfijn, althans, dat vond de hogere klasse.

Steeds meer is op vakantie gaan, op reis gaan of met vakantie gaan een gemeengoed geworden. De taal die daarvoor gebezigd wordt, maakt allang niet meer uit. Man en vrouw werken hard en verdienen vakantie. Of ze dan op reis gaan, met vakantie, of op vakantie, vinden we minder interessant.

Taal reflecteerde ooit status, net als met vakantie gaan. Nu we overal heen reizen, ontmoeten we mensen uit andere culturen. Die mensen brengen we mee naar huis en diezelfde mensen proberen onze taal machtig te maken. Taal- en stijlfouten ontstaan maar de boodschap komt in vele gevallen toch over. Dat is niet geheel onbelangrijk. Daarbij komt dat status bepalen onder verschillende culturen niet meer van deze Westerse tijd is.

Laten we op vakantie blijven gaan, of op reis, en dat toegankelijk houden voor iedereen. Voor iedere kosmopoliet, wereldburger. Zodra de huidige situatie het weer toelaat.

Schrijfkunst

Natuurlijk schrijven

Hoe schrijf ik op een natuurlijke, vanzelfsprekende manier? In je eerste zin schrijf je een paar woorden die samenvatten waarover je schrijft. Niet te lang! Je lezer moet zin hebben om de rest te lezen. Houd het leuk maar toch gewoon.

Je houdt een blog bij. Boven aan schrijf je: ‘Welkom op mijn blog’. Maar dit is niet wat de lezer aantrekt om door te lezen! Wat je wilt, is connecten met je lezer. Bedenk een conversatie die je met je lezer zou willen voeren. Waarover wil je het hebben zodat je schrijfwerk aan blijft trekken verder te lezen?

Schrijf over je interesse

Iedere post die je schrijft, heeft een onderwerp. Houd onderwerpen per blog gescheiden, want zo kun je per post dieper ingaan op een enkel onderwerp. Kies daarbij een onderwerp dat je interesseert, want dat geeft de beste optie om met passie te schrijven. Passie is ook een vorm van kunst. Schrijven is kunst. Zo heb je twee in één: schrijfkunst.

Posten om het posten?

Als je blogt, laat je je stem van binnen horen. Laat je stem schitteren, want nu heb je de mogelijkheid. Kies de juiste woorden en doe dit met zorg. Weet je niets meer te schrijven? Schrijf niet om de post vol te krijgen. Schrijven is de kunst van het weglaten. En je kunt je blog aanvullen met beeldmateriaal, dat tegelijkertijd je schrijfstem versterkt.

Schrijven om het schrijven is geen optie. Je stem van binnen stopt ook met praten als je hoofd leeg is. Met een leeg hoofd heb je weinig meer te schrijven.

Taal is muziek, taal is wiskunde

Taal is muziek, taal is wiskunde?

Muziek. Twee regels: in taal zit een ritme, een regelmaat, net als in muziek. Taal is het toepassen van regels, net als bij wiskunde. Luister je veel naar muziek? Dan heb je een grote kans taal goed te beheersen. Ben je goed in wiskunde? Dan ook heb je een grote kans taal goed te kunnen beheersen. Want taalbeheersing is voor een groot deel niet meer dan regels toepassen. Hoe moeilijk kan het zijn?

Nu ben ik van het muziek maken, maar niet van de wiskunde. Deze laatste vind ik abstract. Ik zie cijfers, en geen letters. Samen vormen ze voor mij geen geheel. Ze volgen elkaar niet met een vloeiende regelmaat op.

Bij muziek vind ik dat dat wel het geval is. In de muziek volgen noten of tonen elkaar op zodat ze een mooie sound geven. Een mooi geluid. Als de verkeerde tonen elkaar opvolgen, wil je je hoofd wegdraaien. Dus de noten moeten wel kloppen. Ze vormen een geheel.

Zo is dat ook met letters en woorden. Ze moeten kloppen, een geheel vormen om een bericht zo vloeiend mogelijk over te brengen. Klopt de vorm niet, dan komt het bericht niet over. Net als bij muziek. Je draait je hoofd achteloos weg en binnen een tel ben je vergeten wat je gelezen hebt. De samenhang ontbrak. Helaas.

In de wiskunde moeten de regels kloppen voor een juiste uitkomst. En bij het schrijven, draag je iets uit. Het moet kloppen. Eén en één is twee. Dus denk eens aan muziek of wiskunde bij het schrijven. Het kan, en dan klopt het.

Taal en emotie

Emoties bestaan in vele vormen. Maar in de basis zijn ze gelijk. Je hebt een gedachte, er volgt een fysieke verandering en daarna volgt een reactie. Heel gewoon.

Die gedachte kan van alles zijn: je vindt iets mooi of lelijk. Je vindt een andere persoon (on)aantrekkelijk. Je vindt eten lekker of vies. Er zijn vele gradaties van deze emoties. Of je een persoon aantrekkelijk vindt of niet, geeft een fysieke verandering. Waarop een reactie volgt.

Met taal druk je een emotie uit. In de basis is dit altijd het geval. Emotie hoeft niet gecompliceerd te zijn, en zo is dat met taal ook.

Taal is emotie

Met taal druk je emotie uit. Dat wil niet zeggen dat je ingewikkelde gevoelens en gedachten moet verwoorden als je je emotie wilt uitdrukken. Taal kan ook non-verbaal zijn. Emotie kan non-verbaal zijn. Taal is emotie, kort gezegd. Met taal wil je een boodschap overbrengen naar de buitenwereld. Als je dat non-verbaal doet, breng je ook een boodschap over. Soms werkt dat het beste voor je.

Soms wil je je boodschap met woorden overbrengen. Je zoekt naar het juiste woord en bedenkt dat je het juiste woord niet hebt. Niets aan de hand. Houd je taal, verbaal of non-verbaal, zo duidelijk en gewoon mogelijk. Dan komt de boodschap het beste over.

Wil je beter worden in je boodschap overbrengen met woorden? Dan is veel lezen en ook luisteren een mogelijkheid om dit te realiseren. Luisteren naar podcasts, nieuwsberichten, of zelfs muziek helpt ook!

Emotie is niet altijd moeilijk. Taal hoeft dat ook niet te zijn.